Probiotyki dobre na wszystko

W reklamach, w aptece, od rodziny i znajomych ciągle słyszysz „Trzeba brać probiotyki!” ?
Nie wiesz jednak, co to jest? Po co je brać? Jakie będą odpowiednie?
Nie ma się co wstydzić!
Dobrze trafiłeś!

W niniejszym wpisie postaram się poruszyć wszystkie ważne, aczkolwiek podstawowe informacje.
W tej części artykułu dowiesz się przede wszystkim na co zwracać uwagę przy wyborze probiotyków, a w kolejnej przybliżę badania naukowe pokazujące wpływ suplementacji konkretnymi preparatami na poszczególne aspekty życia i zdrowia.

 Definicja

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) określają probiotyki jako:
żywe mikroorganizmy, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na organizm gospodarza.

Do grupy tej zalicza się więc nie tylko bakterie, a również np. niepatogenne drożdżaki – Saccharomyces Boulardii.

Należy nadmienić, że probiotyki w Polsce sprzedawane są głównie jako suplement diety, czyli produkt uzupełniający standardową żywność, złożony z substancji odżywczych:  witamin, składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny.

Prawidłowa nazwa

Pierwsze na co powinno się zwracać uwagę wybierając probiotyk, to prawidłowa nazwa. Jeśli chcemy być pewni, że wybieramy dobry produkt, sprawdźmy czy producent określa:

                   rodzaj, gatunek i szczep
↓             ↓              ↓
np. Lactobacillus plantarum 299v.

Jest to istotna kwestia, bowiem za właściwości bakterii probiotycznych, a tym samym skuteczność ich działania, odpowiada jego szczep, a nie rodzaj czy gatunek.

W związku z powyższym słuszne będzie również wybieranie probiotyku, który posiada udowodnione w badaniach naukowych działanie. Jeszcze bardziej wiarygodne stają się one gdy przeprowadzane były na ludziach. Istnieje większe prawdopodobieństwo, że nasza reakcja na ten szczep będzie podobna.

Liczba bakterii w porcji

Ważną dla nas informację stanowi liczba jednostek tworzących kolonie (jtk.) w jednej porcji probiotyku. Wówczas wiedząc jaka ilość bakterii (potwierdzona w badaniu klinicznym), wywołuje korzystny wpływ na zdrowie możemy łatwo dopasować spożywaną porcję do swoich potrzeb.
Zwykle możemy spotkać się z suplementami zawierającymi 5-10 mld jtk. w jednej porcji, ale są również takie, które zawierają bardzo duże ilości bakterii, np. 450 mld jtk w porcji.

Za właściwości bakterii probiotycznych, a tym samym skuteczność ich działania, odpowiada jego szczep, a nie rodzaj czy gatunek.

Forma/postać

Probiotyki dostępne są nie tylko w formie kapsułek, ale także kropli, czy proszku umieszczonego w saszetce, jak i w formie bardziej lub mniej skoncentrowanego płynu. Warto tu wspomnieć o nowej technologii pozyskiwania, jaką jest mikroenkapsulacja. Jest ona wyjątkowa gdyż probiotyki charakteryzuje wówczas wyższa przeżywalność.

Odpowiednie przechowywanie i przyjmowanie

Sposób przechowywania danego produktu probiotycznego powinien być ściśle określony na opakowaniu, aby zachowana została jego żywotność. Większość probiotyków zaleca się trzymać w lodówce, gdyż pod wpływem wysokiej temperatury tracą swoje właściwości.
Wspomniane wcześniej probiotyki pozyskiwane za pomocą mikroenkapsulacji wykazują większą odporność na czynniki środowiskowe, co sprawia, że warunki przechowywania nie muszą być tak rygorystycznie przestrzegane.

Ważny jest również czas i sposób przyjmowania probiotyków.
Dzięki spożywaniu ich w trakcie czy po posiłku, dajemy im lepsze warunki do przedostania i „zaklimatyzowania” się w jelitach. Do tego jak się domyślacie, jeśli probiotyki wrażliwe są na wysoką temparaturę – posiłek ani płyn, którym je popijamy nie może być gorący!

Jak wynika z definicji, probiotyki wywierają na organizm pozytywny wpływ i należą do tzw. grupy GRAS (Generally Recognized as Safe), czyli substancji ogólnie uznanych za bezpieczne.

Cel stosowania

W części drugiej opiszę konkretnie jaki szczep bakterii probiotycznych wskazuje się przyjmować w danej jednostce chorobowej, lecz już teraz zaznaczę, że probiotykoterapia powinna być ściśle celowana.

Zawsze podkreślam, żeby zwracać uwagę na to, że każdy z nas jest inny i może odmiennie reagować na taką samą dietę, suplementację, czy terapię co drugi człowiek. Mimo, że jest wiele publikacji na temat stosowania danego probiotyku w konkretnym schorzeniu, to zawsze trzeba mieć na uwadze, że akurat w tym jednym przypadku może się to nie sprawdzić, albo po prostu lepiej zadziała coś innego. Pamiętajmy także, że to iż dany szczep bakterii będzie zmniejszał objawy np. biegunki spowodowanej antybiotykoterapią, nie oznacza, że sprawdzi się przy biegunce występującej z powodu zespołu jelita drażliwego.

Dlatego zachęcam by szczególnie osoby zmagające się z wieloma przykrymi objawami, czy poważnymi chorobami nie działały na własną rękę, a współpracowały z poleconym lekarzem, farmaceutą, dietetykiem, który ma doświadczenie w tego typu przypadkach, a także by zainteresować się badaniami mikroflory jelitowej.

Bezpieczeństwo stosowania probiotyków

Jak wynika z definicji, probiotyki wywierają na organizm pozytywny wpływ i należą do tzw. grupy GRAS (Generally Recognized as Safe), czyli substancji ogólnie uznanych za bezpieczne. Tak głosi FDA – Agencja Żywności i Leków.
Ostrożność oczywiście należy zachować jak zawsze. A szczególnie mocno zainteresowane tym tematem powinny być osoby, których dotyka szereg problemów zdrowotnych lub jeśli walczą z ciężką chorobą.

Badania wykazują, że w grupie ryzyka są przede wszystkim:

• wcześniaki z niską masą urodzeniową
• osoby z ostrym zapaleniem trzustki
• pacjenci z nabytym lub wrodzonym defektem układu immunologicznego
• pacjenci onkologiczni
• osoby poddawane immunosupresji, czy chemioterapii
• chorujący na zespół jelita krótkiego
• osoby z wadami serca.

Podsumowanie

Biorąc pod uwagę wszystkie wyżej wymienione punkty, z pewnością jesteśmy w stanie znaleźć probiotyk bardzo dobrej jakości.
Nie łudźmy się jednak, że będzie on tani.
Pamiętajmy, że zdrowie to najważniejsze co mamy (lub chcemy mieć) i nie ma co na tym oszczędzać.

Źródła:

- Szajewska H. Probiotyki w Polsce – kiedy, jakie i dlaczego Gastroenterologia Kliniczna 2010, tom 2, nr 1, 1–9.
- Jakrzewska K. Jak wybrać dobry probiotyk? Food Forum 6(22)/2017.
- Kubiszewska I., Januszewska M., Rybka J., Gackowska L. Bakterie kwasu mlekowego i zdrowie: czy probiotyki są bezpieczne dla człowieka? Postepy Hig Med Dosw (online), 2014; 68: 1325–1334.
- Szajewska H. Praktyczne zastosowanie probiotyków. Gastroenterologia Kliniczna 2014; 6: 16−23.
- Mauricz J. Dlaczego warto stosować probiotyki? W jakich przypadkach stosować i który wybrać? Body Challenge 6(13)/2017.
- Szachta P. Probiotyki a technologia – czy tylko jakość ma znaczenie? Food Forum 6(16)/2016.
- Del Piano M. et al. Is microencapsulation the future of probiotic preparations? The increased efficacy of gastro-protected probiotics. Gut Microbes. 2011 Mar-Apr; (2): 120–3.
- Marteau P. Safety aspects of probiotic products. Scand. J. Nutr., 2001; 45: 22–24. Saarela M., Mättö J., Mattila-Sandholm T. Safety aspects of Lactobacillus and Bifidobacterium species originating from human oro-gastrointestinal tract or from probiotic products. Microb. Ecol. Health D, 2002; 14: 233–240.