Czym jest stres? — Poznaj jego prawdziwe oblicze

Stres jest nieodłącznym elementem współczesnego życia. Niestety niesie za sobą niepożądane skutki, które mogą być wręcz niebezpieczne dla zdrowia.

Stoisz w korku, spóźniony do pracy lub na ważne spotkanie. Spoglądając na zegarek, widzisz, jak minuty mijają. Jesteś coraz bardziej rozdrażniony. W pewnym momencie mózg decyduje się wydać rozkaz: Wyślij hormony stresu!

Te hormony stresu to te same hormony, które odpowiadają za reakcję organizmu na niebezpieczeństwo. Ciało przygotowuje się do obrony. Podwzgórze, czyli maleńka wieża kontrolna w mózgu, wysyła sygnał „walcz lub uciekaj”. Twoje serce bije coraz mocniej, oddech gwałtownie przyspiesza, ciśnienie tętnicze wzrasta, a mięśnie są już gotowe do działania.

Zapewne doskonale znasz to uczucie kołatania serca, suchości w gardle czy nadmiernej potliwości — to właśnie reakcja na stres.

Stres jest normalną biologicznie reakcją na potencjalnie niebezpieczną sytuację. Ta reakcja wyewoluowała na przestrzeni lat, aby chronić ciało w nagłych przypadkach, przygotowując się do szybkiej reakcji. W ten sposób nasi przodkowie radzili sobie w sytuacjach kryzysu. Oni nie musieli martwić się jutrzejszym sprawdzianem czy wygłaszaniem ważnej przemowy w pracy. Stres dopadał ich w sytuacji zagrożenia, np. widząc niebezpieczną zwierzynę.

Stres — korzyści

Wszystko jest w porządku kiedy stres pojawia się czasami.

Motywuje wtedy do działania i jest wręcz niezbędny, aby działać efektywnie. Dobrym przykładem jest konieczność wykonania jakiegoś zadania w krótkim czasie. Hormony stresu zdecydowanie pomagają wtedy w skoncentrowaniu się na wybranej czynności, mobilizują oraz poprawiają wydajność.
Jednak kiedy emocje nie ustępują i towarzyszą przez większość czasu, może to poważnie zagrażać zdrowiu.

Stres — negatywne skutki

Centralny układ nerwowy i hormonalny

Kiedy Twój mózg wysyła sygnał „walcz lub uciekaj”, podwzgórze przekazuje informacje nadnerczom. Gruczoły stosując się do poleceń „centrali”, uwalniają hormony stresu: adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu. Hormony przyspieszają bicie serca i wysyłają krew do miejsc, które tego najbardziej potrzebują, takich jak mięśnie, serce i inne ważne narządy.

Kiedy stres minie, podwzgórze informuje wszystkie systemy, aby wróciły do normy. Jednak jeżeli to nie nastąpi, może to powodować różne dolegliwości:

• drażliwość,
• niepokój,
• depresja,
• bóle głowy,
• bezsenność.

System mięśniowy

W stresujących sytuacjach mięśnie napinają się, aby chronić się przed kontuzjami. Kiedy emocje opadną, ciało się rozluźnia i wreszcie możesz się zrelaksować. Jednak jeśli stres towarzyszy Ci nieustannie, mięśnie mogą nie mieć szansy na rozluźnienie. Nieustanne napięcie może powodować ból głowy, pleców i innych części ciała.

Układ trawienny

Pod wpływem stresu wątroba wytwarza dodatkowy poziom glukozy, aby zapewnić zastrzyk energii. Jednak jeśli stres Cię nie opuszcza, Twoje ciało może nie nadążyć za dodatkowym wzrostem glukozy. Przewlekły stres może zwiększyć ryzyko zachorowania na cukrzycę.

Stres może również powodować biegunkę.
Gdy mózg zmaga się z problemami, informuje wówczas przewód pokarmowy o kryzysowej sytuacji i włącza tryb oszczędzania energii. Jelita reagują na polecenie, doprowadzając do skurczów mięśni gładkich, które wywołują biegunkę. Wszystko po to, aby pozbyć się zalegającego pokarmu i oszczędzić energie na jego przetrzymywanie.

Emocje potrafią zaburzyć cały układ trawienny. Bardzo prawdopodobne jest wystąpienie także zgagi i refluksu żołądkowego, ze względu na wzrost kwasu żołądkowego. Innymi skutkami stresu są również bóle brzucha, nudności, wymioty, a nawet zaparcia.

Stres, a układ odpornościowy

Hormony stresu osłabiają również układ odpornościowy. Osoby zestresowane są bardziej podatne na choroby wirusowe, takie jak grypa i przeziębienie, a także na inne infekcje. Stres może również wydłużyć czas powrotu do zdrowia po chorobie lub urazie.

Badania wykazały, że stres psychiczny związany jest ze zwiększonym ryzykiem chorób autoimmunologicznych.

Stres przyśpiesza starzenie się organizmu.

Układ sercowo-naczyniowy

Hormony stresu niekorzystnie wpływają na układ oddechowy i sercowo-naczyniowy.

W sytuacji stresowej oddychasz szybciej, starając się szybko rozprowadzić bogatą w tlen krew w organizmie. Jeśli masz już problemy z oddychaniem, takie jak astma, nerwy mogą nasilić dolegliwości i jeszcze bardziej utrudnić oddychanie.

W silnych emocjach serce szybciej pompuje. Hormony stresu powodują zwężenie naczyń krwionośnych, aby skierować większą ilość tlenu do mięśni, dzięki czemu masz więcej siły do działania. Niestety to podnosi ciśnienie krwi i niekorzystnie wpływa na serce. W rezultacie przewlekły stres grozi udarem lub zawałem serca.

Podsumowanie

Jak sam widzisz, nerwy i negatywne emocje nie przynoszą nic dobrego.

Niestety ich działanie jest wręcz niebezpieczne dla naszego zdrowia. Postaraj się wyeliminować jak najwięcej czynników stresowych, aby żyć długo i szczęśliwie.

Przeczytaj także: Witamina C – Poznaj jej prawdziwe funkcje i źródła

Źródła:

https://www.pnas.org/content/110/37/15139.abstract
https://www.pnas.org/content/109/16/5995
http://www.stress.org/stress-and-heart-disease/
https://www.apa.org/research/action/immune
https://www.researchgate.net/publication/26258826_Stress_and_disorders_of_the_stress_system 
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3428710/
https://www.apa.org/topics/stress-health
https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/1392494