W pierwszej części artykułu (która znajduje się TU) znajdują się podstawowe informacje na temat tego, czym są probiotyki i jakie wybierać.
W tym wpisie wymienione są konkretne szczepy bakterii, w konkretnych produktach probiotycznych, działające w konkretnych schorzeniach!
Często za zły stan zdrowia obwiniamy w pierwszej kolejności nasze geny. Mają one oczywiście wpływ na to, czy zachorujemy czy nie, na taką chorobę czy na inną, ale aby tak się stało zazwyczaj przez lata nad „uruchomieniem” tych genów pracujemy my sami! Środowisko w jakim się umieszczamy, jedzenie, którym się żywimy, czas jaki przeznaczamy na sen, leki które spożywamy, czy stres wszelkiego typu – przede wszystkim wpływa na nasze zdrowie.
Będąc już świadomym powyższego staramy się dbać o nasze serce, wątrobę i inne składowe całego ciała, ale nie zwracamy uwagi na część naszego organizmu, którą śmiało można okrzyknąć: Centrum (dosłownie) ochrony organizmu (COO 😉 ) ! A jak mówi tytuł książki Sonnenburg’ów:
„Zdrowie zaczyna się w brzuchu”!
Tak! To jelita i zamieszkujące tam mikroorganizmy, które też posiadają swoje geny, odpowiedzialne są w głównej mierze za nasze zdrowie.
Wiedząc, że nasza mikroflora ma swój genom i odpowiada za nasze bezpieczeństwo łatwo domyśleć się, że dysbioza jelitowa, czyli zaburzenia w jej pracy, nie będą sprzyjały zdrowiu. Z pierwszej części artykułu wiemy jednak, że probiotyki to żywe mikroorganizmy, które możemy suplemenetować. Najlepiej jeśli probiotykoterapia jest ściśle celowana (po wykonaniu badań mikroflory), ale badania naukowe potwierdzają korzyści stosowania konkretnych szczepów bakterii przy wybranych jednostkach chorobowych.
Probiotyki przebadane są w kontekście problemów z:
Antybiotykoterapia powoduje spustoszenie wśród bakterii znajdujących się w naszych jelitach. Problem polega na tym, że antybiotyki nie mają radaru, czy funkcji „uważaj na dobre, potrzebne organizmowi szczepy bakterii”. Wymiatane zostają zarówno te źle wpływające na zdrowie człowieka jak i te działające korzystnie. Z tego względu probiotyki powinny być dostarczane podczas leczenia antybiotykiem (jeśli jest konieczne by go używać, jeśli infekcja jest faktycznie bakteryjna a nie wirusowa), jak i po zakończeniu stosowania. Wówczas, po podaniu odpowiednich probiotyków (zobacz: tabela na końcu artykułu), szczególnie wśród dzieci, zmniejszyć można objawy wyniszczającego działania antybiotyku, np. często występującej biegunki.
Infekcje górnych dróg oddechowych najczęściej dotykają dzieci w wieku przedszkolnym, ale tym samym najlepiej przebadany jest wpływ probiotykoterapii szczepami Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) oraz Lactobacillus acidophilus NCFM w tej grupie wiekowej. Wyniki donoszą mniejszą zapadalność na infekcje górnych dróg oddechowych, co za tym idzie zmniejszenie konieczności podawania antybiotyków oraz rzadsze nieobecności dzieci w żłobkach i przedszkolach.
Stosowanie probiotyków może zapobiegać powstawaniu alergii, astmy, czy atopowego zapalenia skóry (AZS). Pod kątem AZS przebadano nawet kobiety w ciąży i ich dzieci, podając im LGG (matce minimum 10 mld/dobę na 4 tygodnie przed porodem, a następnie 10 mld/dobę matka lub dziecko przez 6 miesięcy). Wciąż nie do końca zrozumiałe jest jak probiotyki wpływają na układ immunologiczny, ale korzyści z ich stosowania wykazywane w badaniach są coraz większe.
Problemy ze skórą, tak samo jak bóle głowy, bóle brzucha i inne objawy, które mogą sugerować zupełnie co innego, często wynikają z ujawniających się w ten sposób nadwrażliwości na dany pokarm, co ma związek z nieszczelną barierą jelitową. Może to być spowodowane wieloma czynnikami, a najczęściej kumulacją czynników takich jak stres, leki (w szczególności antybiotyki), zła higiena snu i nieodpowiednie odżywianie. Odpowiednio dobrane probiotyki są w stanie uszczelnić barierę jelitową.
Najczęściej objawy ze strony przewodu pokarmowego takie jak: biegunka, zaparcia, wzdęcia, bóle brzucha, gazy okazują się wynikać z zespołu nadwrażliwego jelita (IBS). W tym przypadku możemy mieć do czynienia z różnymi postaciami tej choroby i skuteczne u danej jednostki może okazać się zastosowanie takich a nie innych szczepów bakterii (więcej w tabeli na końcu artykułu).
Wiadomo już że nasz mózg i jelita są ze sobą połączone (przez nerw błędny). Wiele badań wykazuje zatem powiązanie między stanem naszej mikroflory, a naszym zachowaniem i samopoczuciem. Okazuje się, że badane pod tym kątem myszy germ free (hodowane w sterylnych warunkach laboratoryjnych – bez bakterii) są bardziej bierne w swoim zachowaniu, niż te naturalnie skolonizowane. Przekazanie mikrobioty myszom germ free skutkuje ich większą odwagą i aktywnością. Badacze sprawdzili także na myszach, wpływ Lactobacillus rhamnosus JB-1 na depresję, karmiąc je bulionem z tym szczepem, a grupę kontrolną – bulionem bez dodatków. Po wykonaniu testów okazało się, że myszy otrzymujące bulion z dodatkami wykazywały znacznie mniej zachowań związanych z lękiem, stresem, czy depresją.
W jednym z badań na szczurach, którym podawano mieszaninę probiotyków Lactobacillus helveticus R0052 oraz Bifidobacterium longum R0175 wykazano zmniejszenie reakcji na stres. Potwierdzono to także u ludzi.
Szczep Lactobacillus casei Shirota natomiast obniża poziom lęku (u pacjentów z zespołem chronicznego zmęczenia).
Potwierdzono również fakt, iż silne stresory działające na ludzi w krótkim czy długim przedziale czasu, zubożają zasoby bakterii rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium.
Naukowcy dostrzegli różnicę we florze bakteryjnej osób z nadmierną masą ciała, w porównaniu do osób z prawidłową masą ciała. Zaczęło się właściwie od badań, w których dokonano transplantacji mikroflory człowieka otyłego do myszy (germ free), których przewód pokarmowy nie był zasiedlony żadnymi bakteriami. Okazało się, że myszy zwiększyły masę ciała i przekazywały tę cechę swojemu potomstwu. Działa to jednak także w drugą stronę, co potwierdzają próby przekazania mikroflory myszy z prawidłową masą ciała do myszy germ free. Wynikiem tego eksperymentu było nie tylko utrzymywanie prawidłowej wagi, a nawet jej utrata u gryzoni, które otrzymały zestaw bakterii. Badania na zwierzętach, jak i na ludziach otyłych, wykazują przewagę bakterii z rodzaju Firmicutes nad bakteriami z rodzaju Bacteroidetes.
Lactobacillus rhamnosus GG pomaga utrzymywać homeostazę (równowagę) bakterii zasiedlających jamę ustną.
Sportowców opisuje w osobnym punkcie ze względu na duże obciążenia jakie towarzyszą im na co dzień w związku z ciężkimi treningami (często odbywającymi się więcej niż raz dziennie) lub zawodami, chociaż można by podłączyć ich problemy do wcześniej wspomnianego zespołu nieszczelnego jelita. Wszystkie czynniki psychiczne jak stres, czy fizyczne jak kontuzje wpływają na rozszczelnienie bariery jelitowej. Już w 1987 roku Lizko wykazał, że treningi wyczynowe przyczyniają się do zmniejszenia liczebności potrzebnych nam bakterii z rodzaju Bifodobacterium. A dalsze badania wciąż potwierdzają wpływ intensywnej aktywności fizycznej na rozszczelnienie bariery jelitowej. W związku z tym, jak i z innymi czynnikami stresowymi w życiu sportowca, występują objawy takie jak: bóle brzucha, biegunki, mdłości czy wymioty. Nie rzadko przez to wszystko zawodnicy doświadczają infekcji górnych dróg oddechowych.
By poprawić jakość życia osób ćwiczących zawodowo, czy nawet amatorsko, a borykających się z wyżej wymienionymi problemami, w laboratoriach naukowcy sprawdzają skuteczność działania różnych szczepów bakterii.
SanProbi active & sport to preparat probiotyczny zawierający w swoim składzie szczepy:
Produkt ten pozwala niwelować przykre objawy występujące u osób trenujących, uszczelniając barierę jelitową, co przekłada się na lepsze wyniki sportowe.
Są oczywiście także inni producenci proponujący w składzie swoich produktów zestawy szczepów dopasowanych do problemów dotykających sportowców.
Dostępne na naszym rynku są np płynne preparaty probiotyczne firmy Joy Day.
Problem | Probiotyk | Produkt |
Biegunka | Saccharomyces boulardi | Enterol, Dierol, Compli Flora, EnteroMax, Lacidoenter, Kirkman Labs – Saccharomyces Boulardii |
Biegunka w trakcie i/lub po stosowaniu antybiotyku | Lactobacillus rhamnosus | Lacidofil |
Lactobacillus rhamnosus szczepy: PEN, OXY oraz E/N | Lakcid Forte | |
Bifidobacterium lactis Bb1 | Linex Baby, Mleko Nestle Junior | |
Biegunka w przebiegu IBS (Zespołu jelita nadwrażliwego) | Lactobacillus plantarum 299v | SanProbi IBS |
Bifidobacterium lactis LA 303, Lactobacillus acidophilus LA 201, Lactobacillus plantarum LA 301, Lactobacillus salivarius LA 302, Bifidobacterium lactis LA 304 | Lactibiane Tolerancja | |
Wzdęcia, gazy, zaparcia, | Bifidobacterium longum LA101, Lactobacillus helveticus LA102, Lactobacillus lactis LA103, Streptococcus thermophilus LA104 | Lactibiane Wzorcowy |
Streptococcus thermophilus DSM24731, | Vivomixx (nazwa światowa VSL#3) | |
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (Colitis ulcerosa) | Streptococcus thermophilus DSM24731, | Vivomixx (nazwa światowa VSL#3) |
Marskość wątroby, | Streptococcus thermophilus DSM24731, | Vivomixx (nazwa światowa VSL#3) |
Depresja | Bifidobacterium infantis | Swanson Ultimate 16 Strain Probiotic, |
Lactobacillus rhamnosus JB-1 | Niedostępny w Polsce | |
Lactobacillus helveticus R0052 | Lacidofil, Swanson Epic Pro | |
Bifidobacterium longum R0175 | Swanson Ultimate 16 Strain Probiotic, | |
Lactobacillus casei Shirota | Niedostępny w Polsce | |
Zespół nieszczelnego jelita (zespół przesiąkliwego jelita), objawiający się np. zmianami skórnymi, bólami głowy | Bifidobacterium lactis W52, Lactobacillus brevis W63, Lactobacillus casei W56, Lactococcus lactis W19, Lactococcus lactis W58, Lactobacillus acidophilus W37, Bifidobacterium bifidum W23, Lactobacillus salivarius W24 | SanProbi Barrier |
Infekcje | Lactobacillus rhamnosus GG | Acidolac, Dicoflor, Compli Flora, EnteroMax, Viridian, LoGGic |
Lactobacillus acidophilus NCFM | United Pharma – Lactiv Up | |
Alergia/atopia | Lactobacillus rhamnosus GG | Acidolac, Dicoflor, Compli Flora, EnteroMax, Viridian, LoGGic |
Próchnica | Lactobacillus rhamnosus GG | Acidolac, Dicoflor, Compli Flora, EnteroMax, Viridian, LoGGic |
Nadwaga/otyłość | Lactobacillus rhamnosus PL60 | Niedostępny w Polsce |
Lactobacillus plantarum W21 | SanProbi Super Formula |
Źródła: - Sonnenburg J., Sonnenburg E. Zdrowie zaczyna się w brzuchu. Łódź, 2015. - Szajewska H. Praktyczne zastosowanie probiotyków. Gastroenterologia Kliniczna 2014; 6: 16−23 - Nowak A., Śliżewska K., Libudzisz Z., Socha J. Probiotyki-efekty zdrowotne. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2010, 4 (71), 20–36. - https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4542552/ - https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16807088 - Żak-Gołąb A., Olszanecka-Glinianowicz M., Kocełak P., Chudek J. Rola flory jelitowej w patogenezie otyłości. Postepy Hig Med Dosw (online), 2014; 68. - Stachowicz N., Kiersztan A. Rola mikrobioty jelitowej w patogenezie otyłości i cukrzycy. Postepy Hig Med Dosw (online), 2013; 67: 288–303 - https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20368178 - https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21876150 - https://www.eurekalert.org/pub_releases/2011-05/mu-tam051711.php - https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20974015 - http://www.vitaimmun.pl/tag/szczepy-probiotyczne/ - Mauricz J. Dlaczego warto stosować probiotyki? W jakich przypadkach stosować i który wybrać? Body Challenge 6(13)/2017. - Ducrotté P., Sawant P., Jayanthi V. Clinical trial: Lactobacillus plantarum 299v (DSM 9843) improves symptoms of irritable bowel syndrome. World Journal of Gastroenterology : WJG. 2012; 18(30): 4012–4018. - Del Piano M. et al. Is microencapsulation the future of probiotic preparations? The increased efficacy of gastro-protected probiotics. Gut Microbes. 2011 Mar-Apr; (2): 120–3. - Kim H.J., Vazquez Roque M.I., Camilleri M., Stephens D., Burton D.D. et al. A randomized controlled trial of a probiotic combination VSL#3 and placebo in irritable bowel syndrome with bloating. Neurogastroenterol Motil. 2005; 17: 687–696. - Loguercio C., Federico A., Tuccillo C., Terracciano F., D’Auria M.V., De Simone C.,Del Vecchio Blanco C. Beneficial effects of a probiotic VSL#3 on parameters of liver dysfunction in chronic liver diseases. J Clin Gastroenterol. 2005 Jul; 39(6): 540–3 - Nowak A., Śliżewska K., Libudzisz Z. Probiotyki – efekty zdrowotne. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2010; 4(71): 20–36. - Kamińska E. Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania probiotyków na podstawie badań klinicznych przeprowadzonych u dzieci, Medycyna Wieku Rozwojowego, 2012; XVI(3): 240–251 - https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11799281 - https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24474234 - https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12452404