Zgaga – czy można ją wyeliminować bez leków?

Niedokwaszenie żołądka jest najczęstszą przypadłością, jaką stwierdzam w swojej praktyce. Wpływ deficytu HCl niesie ze sobą wiele konsekwencji zdrowotnych, między innymi jest nią zgaga.

Na początek zróbmy przegląd podstawowej anatomii i fizjologii.

Przewód pokarmowy jest w zasadzie jedną wielką długą rurą, która rozpoczyna się w ustach, a kończy na odbycie.

Trawienie jest to niesamowity proces, w którym coś od świata zewnętrznego – żywność – staje się częścią ciała. Jest to pięknie zaaranżowane i powinno dziać się bez jakiegokolwiek świadomego wysiłku.

Na każdym etapie procesu żywność zostaje podzielona na coraz mniejsze kawałki, dopóki nie jest rozłożona do najmniejszych rozmiarów i jest absorbowana do strumienia krwi, przez który dostaje się do organizmu. Wszystko pozostałe zostaje wydalone na zewnątrz.

HCl dominuje w całym tym procesie.

Kwas solny jest wydzielany przez okładzinowe komórki wyściełające żołądek.

Uwolnienie HCl pobudza wydzielanie pepsyny – enzymu, który jest przede wszystkim odpowiedzialny za rozpad białek.

Organizm będący w stanie homeostazy potrafi prawidłowo rozbić i przyswoić białka, co ma zasadnicze znaczenie dla budowania masy mięśniowej i wielu ważnych hormonów, odpowiada za zarządzanie poziomem cukru we krwi, wzmacnia nasz system immunologiczny oraz przysługuje się do wszelkiego rodzaju naprawy tkanek.

Kwas solny jest bardzo ważnym związkiem chemicznym, odpowiedzialnym za szereg reakcji w naszym organizmie.

Rola HCl wykracza daleko poza trawienie białka. Odpowiada on między innymi za:

∴ opróżnianie żołądka

Żołądek musi być wystarczająco kwaśny (o wartości pH pomiędzy 1,5 i 3) do wyzwalania odźwiernika żołądka – zaworu między dnem żołądka a górną częścią jelita cienkiego.

Bez wystarczającej kwasowości, zawartość żołądka będzie tam zbyt długo i zacznie fermentować powodując gazy, wzdęcia i ogólny dyskomfort.

Warto również pamiętać, iż zgaga i refluks żołądkowo-przełykowy występują w wyniku zbyt małej ilości kwasu żołądkowego, a nie jego nadmiaru.

∴ trawienie tłuszczów

Właściwa kwasowość żołądka jest potrzebna, aby stymulować wydzielanie cholecystokinin, hormonu, który mobilizuje pęcherzyk żółciowy do uwalniania żółci potrzebnej do rozkładu tłuszczów i usuwania toksyn z organizmu

∴ wydzielanie enzymów trawiennych

Jest to konieczne w celu stymulowania trzustki do wydzielania enzymów trawiennych. Enzymy te kontynuują i zakańczają rozkład wszystkich najważniejszych składników odżywczych.

Właściwa produkcja kwasu żołądkowego, potrzebna jest, by wspierać trawienie wszystkich składników pokarmowych.

∴ neutralizacja treści pokarmowej wchodzącej do jelita cienkiego

Właściwą kwasowość żołądka stymuluje dwunastnica (pierwsza część jelita cienkiego poniżej żołądka) w celu wydzielania hormonu zwanego sekretyną, co następnie powoduje uwolnienie wodorowęglanu sodu.

Wodorowęglan sodu jest wymagany do zneutralizowania bardzo kwaśnej treści żołądka w przygotowaniu do zdrowego środowiska w jelicie cienkim.

∴ absorpcja mikroelementów

HCI aktywuje białko zwane 'czynnikiem wewnętrznym’, które jest niezbędne do absorpcji witaminy B12.

HCl jest wymagane do prawidłowej absorpcji minerałów.

Ma to istotne konsekwencje dla wegan, którzy zazwyczaj mają bardzo niskie HCl i którzy muszą pobierać B12 poprzez suplementację, która nie wyzwala produkcji HCl lub czynnika wewnętrznego wymaganego do prawidłowego wchłaniania.

∴ pierwsza linia obrony

Kwasowość żołądka jest pierwszą linią obrony organizmu przed patogenami przenoszonymi przez żywność.  To świetny pomysł, aby zabrać  trochę dodatkowego suplementu betainy HCl ze sobą, kiedy jesteś w podróży do obszarów o wątpliwej jakości żywności.

Bez wystarczającego zakwaszenia żołądka:

× trudniej jest budować mięśnie i pozbyć się tłuszczu,

× rozwija się nadwrażliwość na składniki żywieniowe,

× zwiększa się łaknienie (głównie na słodycze),

× pojawiają się objawy takie jak wzdęcia, zarzucanie kwaśnej treści pokarmowej,  zgaga, gazy i przelewanie w jelitach, biegunki bezpośrednio po posiłkach,

× narażasz się na niebezpieczeństwo ze strony patogenów przenoszonych przez żywność (np. pasożyty),

× słaba absorpcja kluczowych składników odżywczych z posiłków (lub z suplementów). Szkoda wydawać swoje ciężko zarobione pieniądze na pyszne, zdrowe jedzenie, a nie skorzystać z niego w pełni, prawda?

× pojawia się ryzyko stworzenia bardziej zaawansowanych długotrwałych problemów takich jak Sibo, zespół jelita drażliwego, a nawet chorób autoimmunologicznych, takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Crohna.

Wytwarzanie kwasu żołądkowego może się zmniejszyć z wielu powodów.

Złe decyzje żywieniowe, stres (zarówno fizyczny i psychiczny), wegetariańska / wegańska dieta i niektóre leki, to tylko kilka przykładów czynników przyczyniających się do zmniejszenia produkcji kwasu żołądkowego.

Nawet wtedy, gdy czynniki te pośredniczą, sam proces starzenia może powodować zmniejszenie produkcji kwasu żołądkowego.

Kiedy nastąpi niedobór HCl, całe mnóstwo objawów może się ujawnić.

HCl i zgaga

To nie tak jak myślisz.
Co do zgagi i zarzucania kwaśnej treści pokarmowej, która jest absolutnie powszechne w dzisiejszych czasach – większość osób wcale nie cierpi z powodu zbyt dużej ilości kwasu żołądkowego. Jest wręcz odwrotnie.

W rzeczywistości, większość ludzi, którym są przepisane leki zobojętniające sok żołądkowy, nie są właściwie przetestowani pod kątem poziomu kwasowości żołądka.

Nawet, jeśli osoba cierpiąca na zgagę zostaje zbadana, badanie często wykazuje fałszywy wynik wskazujący na nadmierną kwasowość żołądka. Pozwól mi wyjaśnić:

Przełyk ma wartość pH około 7, co jest bardzo neutralne. Żołądek, z drugiej strony, musi mieć pH 1,5-3, czyli bardzo kwaśne, w celu optymalnego trawienia.

Twój żołądek przygotowuje się do utrzymania takiego środowiska poprzez wydzielanie śluzu w celu jego ochrony, dzięki czemu nie trawi siebie.

Przełyk ma słabą powłokę ochronną.

Jeśli nie wydzielasz kwasu tyle ile potrzeba, zawór odźwiernika (mięsień między żołądkiem a dwunastnicą) nie otwiera się, a zawartość żołądka zaczyna fermentować, tworząc gazy i ciśnienie.

Gaz ma być wydany w jedną lub drugą stronę.

Jeśli idzie w górę i prowadzi do odbijania, oznacza to, że zawór przełyku – zawór łączący przełyk z żołądkiem – otworzył się i pozwolił, żeby  gaz się dostał wyżej.

Zdarza się, że wraz z gazem wydostaje się trochę soków żołądkowych.

Delikatna podszewka przełyku nie jest przystosowany do obsługi takiej kwasowości.

To może prowadzić do „zgagi”, którą odczuwasz jako bolesne pieczenie w klatce piersiowej lub brzuchu lub odnotowujesz uczucie 'pełnego’ gardła.

To dlatego leki zobojętniające działają na objawy, przy czym tak naprawdę zaostrzają przyczynę problemu.

Jasne, środek zobojętniający kwas ukoi uczucie palenia, ale jednocześnie obniży produkcję kwasu żołądkowego, o którego niedoborach pisałam wyżej.

W przypadku większości zaburzeń trawiennych wychodzi na niedobór HCl. Leży on u podstaw wielu problemów trawiennych – od pasożytów do wrażliwości na składniki żywności, od zespołu przerostu bakteryjnego jelita cienkiego (Sibo) do zespołu jelita drażliwego (IBS) i wielu innych.

Korygowanie niskiej kwasowości żołądka

Jeśli podejrzewasz, że masz niską kwasowość żołądka, nie przejmuj się.

Dobrą wiadomością jest to, że korygowanie niskiego poziomu HCl jest bardzo łatwe dzięki suplementacji i kilku podstawowym nawykom.

Jeśli chodzi o suplementację, gorąco polecam współpracę z dietetykiem funkcjonalnym, który przeprowadzi Cię przez ten proces bezpiecznie.

Układ trawienny każdego z nas nie jest gotowy do nurkowania w suplementacji HCl; niektóre organizmy wymagają trochę pracy wcześniej i uzupełnienie HCl niewłaściwie może poważnie pogorszyć stan zdrowia.

Nawet bez suplementacji, istnieje kilka prostych rzeczy, które możesz zrobić, aby wspierać poziom kwasu w żołądku zdrowo:

1. Jedz powoli

Trawienie to proces przywspółczulny, co oznacza, że zachodzi tylko wtedy, gdy jesteś w stanie relaksu.

Jeśli jesteś pod wpływem stresu, trawienie jest zagrożone.

Usiądź przy posiłku, weź 10 głębokich oddechów przed rozpoczęciem jedzenia, aby przełączyć Cię w stan relaksu, i żuj, smakując każdy kęs.

Trawienie faktycznie zaczyna się w naszych mózgach, a to pozwala naszym mózgom zainicjować wiele ważnych procesów, w tym wydzielenie HCl w żołądku.

2. Daj sobie trochę czasu, aby przetrawić

Wiemy, że jesteś zajęty, ale najlepiej, by nie spieszyć się od razu po posiłku.

To nie przypadek, że wiele kultur uporządkowuje swoje dni tak, aby mieć pewne przestoje po posiłku.

Ważne jest, aby dać swojemu ciału trochę czasu, gdy proces trawienia trwa.

Nie trzeba całego popołudnia na drzemki i leniuchowanie, ale można zorganizować spokojny 15 minutowy spacer po obiedzie, zamiast wracać z powrotem do pracy.

3. Jedz ostatni posiłek 3 godziny przed pójściem do łóżka

Strategia ta daje organizmowi trochę czasu, aby przetrawić zanim się położysz. Jest to także optymalne dla utraty tłuszczu i lepszego snu. Jeśli cierpisz z powodu zgagi, przekonasz się, że strategia ta może pomóc zmniejszyć objawy, które nasilają się w pozycji leżącej.

4. Wypij szklankę ciepłej wody z sokiem z cytryny lub łyżkę surowego octu jabłkowego przed posiłkami

Strategia ta nie zwiększy produkcji kwasu żołądkowego (nie można dokonać tego, czego nie ma), ale będzie to sygnał dla żołądka do wydzielania kwasu.

Innymi słowy, będzie to optymalizować produkcję HCl u osoby zdrowej, ale jeśli cierpisz na niedobór, to nie pomoże tak jak pomogłaby suplementacja betainą HCl.

By poprawić  trawienie, warto zainwestować w suplementację wspomagającą przy współpracy z dietetykiem funkcjonalnym.