Witamina E – właściwości, źródła, skutki niedoboru i nadmiaru

Witamina E, inaczej nazywana „witaminą młodości” lub „witaminą płodności” odgrywa w organizmie bardzo ważne role.

Jej działanie jest zbawienne w walce z wolnymi rodnikami, starzeniem się skóry i niektórymi chorobami.

W niniejszym artykule przedstawimy wyniki różnych badań związanych z własnościami witaminy E, źródłem jej pochodzenia oraz skutkami niedoboru i nadmiaru.

Witamina E — charakterystyka

Witamina E to nazwa grupy organicznych związków chemicznych, w których skład wchodzą tokoferole oraz tokotrienole. Związki te rozpuszczalne są w tłuszczach.

W organizmie człowieka witamina E magazynowana jest przede wszystkim w nadnerczach oraz w tkance tłuszczowej.

Witamina E i jej rola w organizmie

Witamina E odgrywa istotną rolę w czynności immunologicznej. Bierze udział sygnalizacji komórkowej, regulacji ekspresji genów oraz innych procesach metabolicznych. Niezbędna jest dla utrzymania strukturalnej i funkcjonalnej integralności rozwijającego się ludzkiego układu nerwowego, mięśni szkieletowych i siatkówki oka.

Jest silnym przeciwutleniaczem, który zwalcza wolne rodniki odpowiedzialne za uszkodzenia komórek i przyspieszenie procesów starzenia — nie bez powodu witamina E uznawana jest za „witaminę młodości”.

Witamina E nazywana jest również „witaminą płodności”, gdyż wspomaga ona pracę układu rozrodczego, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Prawidłowy jej poziom korzystnie wpływa na owulację, rozwój komórek płciowych oraz zarodka. U mężczyzn odpowiedni poziom witaminy sprzyja prawidłowemu procesowi spermatogenezy.

Ponadto, witamina E chroni przed lub zmniejsza negatywne oddziaływanie na:

choroby sercowo-naczyniowe,
miażdżycę,
choroby układu krążenia,
nowotwory,
choroby zwłóknieniowe tkanek,
choroby neurodegeneracyjne (Parkinson, Alzheimer),
stwardnienie zanikowe boczne.

Witamina E chroni przed toksynami zawartymi m.in. w dymie papierosowym.

Niedobór witaminy E

Ze względu na magazynowanie jej w organizmie, niedobory witaminy E zazwyczaj nie występują u osób zdrowych. Ewentualnie jest to wynik nieprawidłowego odżywania lub przyjmowania używek (nikotyny, kofeiny).
Jednak niedobory często zdarzają się u osób chorych. Ma to miejsce, zwłaszcza kiedy w organizmie występują zaburzenia wchłaniania tłuszczu z towarzyszącą biegunką tłuszczową. Najczęściej współwystępują z chorobami jelit, trzustki i wątroby oraz mukowiscydozą i zespołem izolowanego niedoboru witaminy E.

Objawy niedoboru:

problemy ze wzrokiem m.in. ograniczenie patrzenia w górę, zwężenie pola widzenia,
zmęczenie,
rozdrażnienie,
kłopoty z koncentracją,
anemia,
wypadanie włosów,
zmiany skórne,
niepłodność,
arytmia serca

Skutki nadmiaru

Chociaż witamina E jest niezbędnym składnikiem odżywczym, możliwe jest jej przedawkowanie — szczególnie podczas przyjmowania suplementów. Nadmierne spożycie może powodować rozrzedzenie krwi i prowadzić do śmiertelnego krwawienia. Jednak takie przypadki występują jedynie po dużych dawkach suplementów przekraczających 1000 mg.

Zapotrzebowanie

Zalecane spożycie (RDA) witaminy E dla zdrowych osób obu płci, to 15 mg.

Zapotrzebowanie na tę witaminę rośnie w przypadku laktacji, przewlekłego stresu, palenia papierosów, wysokiej ekspozycji na słońce, zwiększonej aktywności fizycznej oraz w przypadku wymienionych wyżej chorób.

Źródła witaminy E

Źródłem witaminy E są głównie produkty pochodzenia roślinnego. Największą jej ilością mogą pochwalić się nasiona i orzechy oraz w wytworzone z nich oleje. Dobrym źródłem tej witaminy są również pełnoziarniste produkty zbożowe oraz niektóre warzywa i owoce. Znajdziemy ją też w produktach odzwierzęcych, takich jak mleko i jaja.

Bogate źródła:

orzechy włoskie, laskowe, ziemne
nasiona słonecznika,
pestki dyni,
siemię lniane,
sezam,
oliwki,
oleje roślinne,
zarodki pszenne,
awokado,
marchew,
szpinak,
pomidor,
papryka

Właściwości

Witamina rozpuszczalna jest w tłuszczach, dlatego zaleca się jej suplementację w trakcie posiłku wraz z tłuszczami.
Niestety wrażliwa jest też na wysoką temperaturę oraz promieniowanie świetlne. Potrawy smażone lub długotrwale gotowane mogą więc być częściowo jej pozbawione.

Podsumowanie

Jak sam widzisz witamina E jest bardzo ważna dla zdrowia, urody i samopoczucia. Na szczęście znajduję się w wielu produktach spożywczych i magazynowana jest w naszych tkankach, dlatego łatwo możemy przeciwdziałać niedoborom.

Źródła:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9012278/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2176058/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26272221/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25469382/ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4810759/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17628180/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17875116/ https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminE-HealthProfessional/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26272221/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18196984/