Cukier – słodki zabójca
Cukier to nie tylko zbędne kalorie, które przyczyniają się do otyłości. Cukier to także przyczyna wielu poważnych chorób, które rocznie zabijają miliony osób na całym świecie i są ogromnym problemem dla społeczeństwa.
Ogromna rzesza ludzi jest uzależniona od cukru i nawet nie zdaje sobie z tego sprawy. Co więcej, panuje ogólne przyzwolenie na spożywanie tej trucizny. Nawet wzorcowa piramida zdrowego żywienia uwzględnia cukier jako produkt dozwolony.
W każdym sklepie większość artykułów spożywczych zawiera cukier. Trzeba się nieźle natrudzić, aby kupić jakiś produkt wolny od tej substancji. Cukier jest tani, więc producenci z chęcią wykorzystują go jako wypełniacz, konserwant i nośnik smaku.
Oprócz oczywistych źródeł cukru takich jak: słodycze, pieczywo cukiernicze, soki i napoje, cukier znajduje się także tam, gdzie nikt by się tego nie spodziewał, m.in.: w wędlinach, pastach kanapkowych, jogurtach, serkach, sosach (keczup, musztarda, majonez), mrożonkach, pieczywie, płatkach śniadaniowych, słonych przekąskach i w wielu innych produktach.
Co więcej cukier to nie tylko zwykły biały proszek w cukierniczce (sacharoza), ale także szereg innych związków, które występują pod różnymi nazwami, np.: syrop glukozowo-fruktozowy, fruktoza, laktoza, maltoza, maltodekstryna, dekstroza, syrop kukurydziany, słód jęczmienny i inne. Dlatego nie każdy klient jest świadomy, co wybiera w sklepie.
Niestety nawet idąc do apteki, jesteśmy narażeni na podobną sytuację, ponieważ spora część leków, a zwłaszcza te dla dzieci zawierają dodatek cukrów. Warto czytać etykiety i nie dać się oszukać producentom „żywności” i leków (czasem aż ciężko nazwać niektóre produkty żywnością…).
Cukier to nie tylko zbędne kalorie, które przyczyniają się do otyłości.
Dlaczego węglowodany są dla nas tak atrakcyjne?
Węglowodany są szybkim i łatwo dostępnym źródłem energii. Ponadto smak słodki jest w mleku kobiecym i w wodach płodowych, a więc praktycznie jeszcze przed urodzeniem jesteśmy do takiego smaku przyzwyczajeni. Smak słodki kusił już prehistorycznych ludzi, dzięki czemu odróżniali oni trujące rośliny (zazwyczaj gorzkie) od przyjemnego słodkiego miodu i owoców.
Coś, co jest słodkie dobrze nam się kojarzy także ze względu na to, że będąc dziećmi zazwyczaj dostajemy w prezencie lub w nagrodę słodycze, a w każde święto i szczególne okazje na stole pojawiają się ciasta i inne smakołyki.
Później w dorosłości, aby wynagrodzić sobie gorszy dzień, także sięgamy po słodkości, ponieważ pozwalają nam szybko rozładować stres i poprawić humor. Kojarzą nam się z ogniskiem domowym i z błogą przyjemnością. Mózg uwielbia węglowodany, ponieważ dostarczają one serotoninę czyli hormon szczęścia.
Cukier jest toksyczny
Co się dzieje w organizmie po spożyciu cukru?
Kiedy węglowodany zostaną strawione i wchłonięte z przewodu pokarmowego do krwi, trzustka zostaje pobudzona do produkcji insuliny. Insulina to hormon, który obniża poziom glukozy we krwi, pomagając jej przejść do komórek. Jeśli poziom glukozy we krwi przewyższa zapotrzebowanie organizmu na energię, jej nadmiar kierowany jest do wątroby oraz tkanki tłuszczowej, gdzie magazynowana jest jako zapasowy materiał energetyczny.
Mózg uwielbia węglowodany, ponieważ dostarczają one serotoninę czyli hormon szczęścia.
Przy częstym spożywaniu dużej ilości węglowodanów, nasza trzustka jest wciąż stymulowana do wydzielania dużych ilości insuliny, przez co przybywa nam dodatkowych kilogramów.
Nadmiar tkanki tłuszczowej zmniejsza wrażliwość innych tkanek na działanie insuliny. Oznacza to, że organizm przestaje reagować na insulinę, przez co trzustka produkuje jeszcze więcej tego hormonu. W ten sposób powstaje błędne koło i dochodzi do insulinooporności.
Nasz mózg wciąż domaga się cukru, ale nasz organizm nie jest w stanie go przetworzyć. W tym momencie cukier działa jak trucizna. Jeśli w odpowiednim momencie nie ograniczymy węglowodanów w diecie, prawdopodobnie rozwinie się cukrzyca typu drugiego. Przy długotrwałym obciążeniu trzustki może dojść do rozwoju raka trzustki.
Organizm potrafi przyswoić tylko pewną ograniczoną ilość węglowodanów. Kiedy we krwi jest ich nadmiar, uruchamiane są zastępcze mechanizmy przemiany glukozy, które pomagają zutylizować toksyczną substancję.
Po przekroczeniu pewnego progu część glukozy zostaje wydalona z moczem, a pozostała część tworzy we krwi różne związki z innymi cząsteczkami. W ten sposób powstają niebezpieczne dla naszego zdrowia: cholesterol LDL glikowany oraz hemoglobina glikowana.
Dieta bogata w węglowodany powoduje także nadmierne wytwarzanie mukopolisacharydów, glukozaminy i kwasu glukuronowego w wewnętrznej błonie ścian tętnic, co uszkadza naczynia krwionośne. Dlatego u osób chorych na cukrzycę często obserwuje się retinopatię, neuropatie i mikrourazy wewnątrznaczyniowe.
Organizm potrafi przyswoić tylko pewną ograniczoną ilość węglowodanów.
Jakie są inne skutki spożywania nadmiernej ilości węglowodanów?
Cukier obniża pH jamy ustnej, przyczyniając się do namnażania bakterii wywołujących próchnicę. Próchnica jest często bagatelizowana, tymczasem może mieć poważne skutki dla zdrowia.
Identycznie wygląda sprawa w naszych jelitach. Tam cukier także stanowi idealną pożywkę do rozwoju patogennych mikroorganizmów (np. grzyba Candida albicans), które niszczą naszą florę bakteryjną odpowiedzialną za odporność organizmu. Dlatego osoby, które codziennie spożywają słodycze są bardziej narażone na zakażenia, infekcje i stany zapalne. Innym skutkiem mogą być problemy trawienne takie jak: zgaga, wzdęcia lub zaparcia.
Częste spożywanie cukru przyczynia się także do rozwoju depresji m.in. poprzez zaburzenie mikroflory jelitowej oraz zużywanie większej ilości witamin i minerałów z organizmu.
Długotrwale podwyższona glikemia prowadzi także do zaburzeń gospodarki lipidowej. Choroby układu sercowo-naczyniowego (w tym zawały serca) nie są spowodowane tłuszczami nasyconymi ani cholesterolem, jak to powszechnie jest głoszone, lecz właśnie nadmiarem węglowodanów w diecie.
Lista niepożądanych działań cukru w naszym organizmie jest bardzo długa. Przykładowo są to:
– awitaminozy
– stany zapalne
– brzydka cera
– senność, nerwowość, apatia lub zmęczenie
– obniżone libido
– zaburzenia hormonalne
– miażdżyca, wzrost ryzyka zawału serca
– stłuszczenie wątroby
– cukrzyca, insulinooporność
– choroby nerek
– utrata wzroku
– demencja, szybsze starzenie
– zakażenia bakteryjne i grzybicze
– nowotwory
– uzależnienie.
Choroby układu sercowo-naczyniowego (w tym zawały serca) nie są spowodowane tłuszczami nasyconymi ani cholesterolem, jak to powszechnie jest głoszone, lecz właśnie nadmiarem węglowodanów w diecie.
Cukier to narkotyk
Tak silny jak papierosy i kokaina! Trzeba jasno powiedzieć, że uzależnienie od cukru nie jest tylko objawem zaburzeń odżywiania czy też rozchwiania emocjonalnego. Uzależnienie to jest indukowane przez hormony i neuroprzekaźniki, które prowadzą do ciągłej chęci spożywania czegoś słodkiego i niekontrolowanego objadania się. Cukier może wpływać także na szlaki opioidowe w mózgu, a więc te same miejsca, które są manipulowane przez narkotyki takie jak heroina i morfina.
Cukier to sztucznie wyizolowana i skoncentrowana substancja, która silnie pobudza uwalnianie dopaminy w jądrze półleżącym mózgu. Dużo bardziej niż pokarmy, które występują naturalnie w przyrodzie. Kiedy jemy coś, co zawiera cukier, w mózgu „uruchamia się” tzw. układ nagrody. Wtedy mózg postrzega cukier jako przyjemność, która sprawia, że wciąż chcemy więcej i więcej. Jeśli taka sytuacja powtarza się częściej, wzmacniamy nasz układ nagrody, przez co trudno nam będzie zerwać z nałogiem.
Wiesz już co może cukier wyrządzić w Twoim organizmie, ale myślisz sobie: „Mnie ten problem nie dotyczy, bo nie przepadam za słodyczami. Wolę pizzę, makaron, bułki, frytki, chipsy lub krakersy”. I tutaj możesz być w błędzie, ponieważ produkty bogate w rafinowaną skrobię (a więc głównie produkty mączne) są szybko trawione do cukrów prostych i wchłaniają się jako glukoza. A więc wywołują gwałtowny wzrost poziomu cukru we krwi, a następnie szybki jego spadek, przez co czujemy się znów głodni, senni, czy też rozdrażnieni. Wtedy sięgamy po kolejną przekąskę i błędne koło się zamyka. W naszej krwi zaczyna się „huśtawka” cukrowo-insulinowa. Jak ją zatrzymać? Jak wyjść z nałogu cukrowego? O tym już w kolejnym artykule FitMed.
Źródła:
http://diabetes.diabetesjournals.org/content/54/7/1907.short http://ajcn.nutrition.org/content/76/5/911.short http://www.ajconline.org/article/S0002-9149(99)00211-8/abstract?cc=y= http://nutritionandmetabolism.biomedcentral.com/articles/10.1186/1743-7075-2-5 http://link.springer.com/article/10.1007/s11892-012-0259-6 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2673878/ http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0057873 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15111494 http://circ.ahajournals.org/content/106/4/523.full http://circ.ahajournals.org/content/123/3/249.short http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23594708 http://archinte.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1819573 http://ajcn.nutrition.org/content/89/4/1037.short http://ajcn.nutrition.org/content/86/4/899.short http://drhyman.com/blog/2014/08/29/killing-sex-drive-one-bite-time-5-surprising-ways-sugar-lowers-libido/ http://ajcn.nutrition.org/content/78/4/881S.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14713323 http://www.hindawi.com/journals/jdr/2012/789174/ http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0306987783900956 http://cebp.aacrjournals.org/content/6/9/677.short http://www.foodaddictionsummit.org/docs/Hoebel-sugaraddiction.pdf http://www.nature.com/nature/journal/v482/n7383/full/482027a.html http://www.hindawi.com/journals/isrn/2013/435027/ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27372453 http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0002822310006449 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11733709/ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6132412/ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20495452 http://www.npr.org/sections/thesalt/2014/01/08/260781785/is-sugar-addiction-why-so-many-january-diets-fail http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0306452205004288 http://journals.lww.com/co-clinicalnutrition/Abstract/2010/07000/Neurobiology_of_food_addiction.3.aspx Vicki Edgson, Ian Marber, Leczenie przez żywienie Martina Fontana, Bez cukru Richard K. Bernstein, Dr. Bernstein's Diabetes Solution: the complete guide to achieving normal blood sugars Franziska Spritzler, The low carb dietitian's guide to health and beauty: how a whole-foods, low-carbohydrate lifestyle can help you look and feel better than ever
Photo credit: Moyan_Brenn via Foter.com / (CC BY-SA 2.0)
