Możemy nie zdawać sobie z tego sprawy, ale wartość odżywcza produktów spożywczych to temat, który towarzyszy nam każdego dnia.
Za każdym razem gdy trzymamy w ręku opakowanie z jedzeniem, mamy również przed sobą tabelę czy listę, ukazującą wartość odżywczą danego produktu.
Jest to w zasięgu wzroku każdego z nas, ale czy zwracamy na to uwagę?
Jeśli tak, to czy wiemy co czytamy i tym samy co jemy?
Na co warto zwrócić uwagę by nie dać się oszukać?
W niniejszym artykule postaram się przystępnie dla każdego opisać główne zasady prawne towarzyszące umieszczanym na opakowaniach produktów spożywczych, wartościom odżywczym.
W tym miejscu chciałabym też po krótce przekazać trochę nudne, aczkolwiek ważne informacje dotyczące rozporządzeń, do których muszą stosować się przedsiębiorcy sektora spożywczego.
Takie akty prawne powinny być dla nas bardzo istotne, gdyż dzięki nim ustalone są ujednolicenia i uproszczenia w znakowaniu żywności, które nie powinny nas – konsumentów wprowadzać w błąd, a wręcz przeciwnie, dawać więcej czytelnych i zrozumiałych informacji na temat spożywanej przez nas żywności.
Wszystko co widzimy na opakowaniach produktów spożywczych zawdzięczamy Unijnemu Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 1169/2011 z dnia 25.10.2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności.
Wszystkie przedsiębiorstwa miały trzy lata od momentu opublikowania wyżej wymienionego dokumentu, na dostosowanie się do nowych zasad, ponieważ przepisy stosuje się od 1 stycznia 2014 roku z wyjątkiem wprowadzenia informacji o wartości odżywczej, którą stosuje się od dnia 13 grudnia 2016 roku.
Wartość odżywcza oznacza szczególne wartości środka spożywczego, ze względu na:
»» energię (wartość kaloryczną) – niezależnie od tego czy środek spożywczy jej dostarcza i w jakiej ilości
lub
»» składniki odżywcze – niezależnie od tego czy środek spożywczy je zawiera czy nie.
Na etykietach środków spożywczych informacja o wartości odżywczej obowiązkowo musi obejmować:
CIEKAWOSTKA
Podkreślić należy, że wymagana jest informacja o zawartości
soli, a nie sodu.
Wówczas, aby ocenić ilość sodu w produkcie, dzielimy wartość wymienioną dla soli przez 2,5.
Informacje NIEobowiązkowe
Prócz obowiązkowych pozycji wartość odżywcza może być uzupełniona informacją o ilości jednego lub kilku składników, tj.:
Zawartość witamin i składników mineralnych podaje się w przeliczeniu na referencyjne wartości spożycia. Dlatego też, do celów znakowania dla tych składników zostały opracowane przez ekspertów referencyjne wartości spożycia dla osób dorosłych na poziomie zapotrzebowania energetycznego 2000 kcal.
Procent referencyjnych wartości spożycia lub skrót „% RWS” mogą pojawić się, jako informacje dobrowolne i obejmują m.in.: 14 witamin i 13 składników mineralnych.
Zawartość witamin lub składników mineralnych może być deklarowana na opakowaniach, pod warunkiem, że składniki te występują w ilości pokrywającej przynajmniej 7,5% referencyjnych wartości spożycia w 100 ml napoju, a w przypadku produktów innych niż napoje, np. produkty mięsne, pieczywo, cukierki – 15% referencyjnych wartości spożycia w 100 g lub 100 ml.
Zawartość witamin i składników mineralnych podaje się w przeliczeniu na referencyjne wartości spożycia.
Jeśli jesteś osobą, której dzienne zapotrzebowanie kaloryczne jest mniejsze lub większe niż 2000 kcal, wartości referencyjne będą dla Ciebie inne!
Istnieją grupy produktów spożywczych, dla których przepisy dotyczące umieszczania informacji na temat wartości odżywczej są inne niż te opisane we wspomnianym na początku rozporządzeniu.
Należą do nich:
– suplementy diety;
– naturalne wody mineralne;
– żywność specjalnego przeznaczenia żywieniowego.
Wiele produktów spożywczych nie wymaga uwzględniania wartości odżywczej.
Są to:
– Produkty nieprzetworzone, które zawierają pojedynczy składnik lub pojedynczą kategorię składników;
– Produkty przetworzone, w przypadku, których jedynym procesem przetwarzania, jakim je poddano, jest dojrzewanie, i które obejmują pojedynczy składnik lub pojedynczą kategorię składników;
– Wody przeznaczone do spożywania przez ludzi, w tym wody, których jedynymi dodanymi składnikami są dwutlenek węgla lub środki aromatyzujące;
– Zioła, przyprawy lub ich mieszaniny;
– Sól i substytuty soli;
– Słodziki stołowe;
– Ekstraktów kawy i cykorii;
– Napary ziołowe i owocowe, herbaty itp;
– Octy fermentowane i substytuty octu, w tym te, których jedynymi dodanymi składnikami są środki aromatyzujące;
– Środki aromatyzujące;
– Dodatki do żywności;
– Substancje pomocnicze w przetwórstwie;
– Enzymy spożywcze;
– Żelatyna;
– Składniki powodujące zestalanie się dżemów;
– Drożdże;
– Gumy do żucia;
– Żywność w opakowaniach lub pojemnikach, których największa powierzchnia jest mniejsza niż 25 cm²;
– Żywność, w tym żywność wytwarzana ręcznie, dostarczana bezpośrednio przez wytwórcę małych ilości produktów konsumentowi finalnemu lub miejscowym placówkom handlu detalicznego.
Źródło: Wymagania w zakresie znakowania produktów spożywczych, Barbara Sałata, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Radom 2015